สิ่งที่ชาวพุทธจำนวนมากเข้าใจผิด ความจริง พระเจ้าอโศก ไม่ได้ส่งพระโสณะ-พระอุตระมา สุวรรณภูมิ!!!

มีปัญหาอย่างหนึ่งที่คนส่วนใหญ่ไม่ทันสังเกต คือ เรามักเชื่อกันว่าพระเจ้าอโศกมหาราชทรงส่งพระโสณะ-พระอุตตระ มาสุวรรณภูมิ (และส่งรูปอื่นๆ ไปยังแคว้นต่างๆ) ทำให้มีคนเถียงว่าเรื่องนี้เป็นตำนานไร้หลักฐาน เพราะจารึกพระเจ้าอโศกไม่มีชื่อพระโสณะ-พระอุตตระ หรือแม้แต่สุวรรณภูมิ

ก็แหงล่ะสิครับ เพราะเจ้าอโศกไม่ได้ส่งคณะสมณทูตมายังสุวรรณภูมิ จึงไม่มีบันทึกอะไรไว้ทั้งสิ้นที่โยงไปถึงพระองค์ 

ย้ำนะครับว่า มายาคติที่ฝังหัวเราคือ พระเจ้าอโศกส่งสมณทูตมาสุวรรณภูมิ แต่จริงๆ แล้ว "ท่านไม่ได้ส่งใครมา" 

ผมไม่เข้าใจว่าตำราต่างๆ ถึงได้อ้างว่าพระเจ้าอโศกส่งคณะสมณทูตทั้งๆ ที่ไม่มีหลักฐานเลย หรือว่าผู้เขียนเหล่านั้นไม่ได้อ่านตำราปฐมภูมิ ได้แต่อ้างต่อๆ กันมา?

ความจริง ผู้ที่ส่งพระโสณะ-พระอุตตระมายังสุวรรณภูมิ คือ "พระโมคัลลีบุตรติสสมหาเถระ" ประธานสังคายนาครั้งที่ ๓ หลักฐานแรกที่เอ่ยถึงเรื่องนี้คือทีปวงศ์ (พงศาวดารลังกาทวีป) แล้วมาขยายความในมหาวงศ์ (พงศาวดารใหญ่ของลังกา) จากนั้นเล่าต่อในสมันตปาสาทิกา (อรรถกถาพระวินัย) ในท่วงทำนองเดียวกัน

เนื้อความในมหาวงศ์ว่าไว้ชัดว่า พระโมคัลลีบุตรติสสมหาเถระชำระพระศาสนาแล้ว พิจารณาดูแล้วว่าพระศาสนาจะไปเจริญที่ปัจจันตชนบท (ดินแดนไกลโพ้น) ในอนาคตกาล จึงส่งพระเถระเจ้าทั้งหลายไป (เถโร โมคฺคลิปุโตฺต โส, ชินสาสน โชตโก; / นิฎฺฐาเปตฺวาน สํคีติํ, เปกฺขมาโน อนาคตํฯ / สาสนสฺส ปติฎฺฐานํ, ปจฺจเนฺตสุ อเวกฺขิย; / เปเสสิ กตฺติเก มาเส, เตเต เถเร ตหิํ ตหิํฯ) 

จะเห็นชัดว่าคือพระโมคัลลีบุตรติสสมหาเถระที่ส่งคณะสมณทูตไปยังทิศต่างๆ และถ้าว่ากันโดยสถานะแล้ว แม้พระเจ้าอโศกทรงเป็นเจ้าภาพการสังคายนาครั้งที่ ๓ แต่มิได้หมายความว่าจะทรงมีอำนาจสั่งพระสงฆ์ให้ไปไหนต่อไหนได้ เพราะทางธรรมนั้นอยู่เหนือทางโลก พระด้วยกันเองเท่านั้นที่สั่งพระด้วยกันได้ 

นอกจากนี้ จารึกอโศกก็ไม่ได้ระบุตรงๆ ว่าทรงส่งสมณะทูตไปไหน เพียงแต่บอกว่า "พระธรรมไปพิชิตดินแดนนั้นแล้ว" โดยเฉพาะในแคว้นโยนก (กรีกแคว้นต่างๆ จากคันธาระถึงเอเธนส์) จารึกเอ่ยถึงธรรมที่แพร่ไปทางตะวันตกเป็นพิเศษ ไม่เห็นเอ่ยถึงทางตะวันออกเลย (ใครพบแจ้งผมด้วยผมอาจพลาด) 

อีกข้อคือ คนสงสัยว่าส่งไปทีละรูปสองรูปจะไปบวชใครได้? คำตอบก็อยู่ในมหาวงศ์นั่นแล้ว ท่านกล่าวว่า "พระมหาเถระเจ้าทั้งปวงเมื่อไปนั้น ๕ รูปทั้งพระองค์" (ปญฺจ เถเร อเปสยิ) คือส่งไป ๕ รูปพอจะทำสังฆกรรมบวชลูกหลานคนท้องถิ่นได้ 

เป็นอันว่า พระเจ้าอโศกไม่ได้ส่งพระโสณะ-อุตตระมาสุวรรณภูมิ (รวมถึงดินแดนอื่นๆ ด้วย)

ที่มา: Facebook Isara Teptum